Anorexia nervosa is een eetstoornis. Iemand met anorexia nervosa is heel mager maar heeft een enorme angst om dik te worden. Dat leidt tot het vermijden van eten of zeer weinig eten. Anorexia nervosa komt vooral bij meisjes en jonge vrouwen voor. Naar schatting lijden in Nederland jaarlijks ongeveer 5.500 meisjes en jonge vrouwen aan anorexia.
De oorzaken van anorexia zijn net als bij andere eetstoornissen vooral psychisch, maar erfelijke aanleg en omgevingsfactoren spelen ook een rol.
Met het weigeren van eten ontstaat ondervoeding. Ongeveer 5% van de anorexia nervosa patiënten sterft tenslotte aan ondervoeding of zelfmoord. Anorexia nervosa kan ook een chronisch verloop hebben en leiden tot een afwijkend eetpatroon gedurende het leven. Het is cruciaal om bij vermoedens van anorexia nervosa zo snel mogelijk naar de huisarts te gaan, want anorexia is moeilijker te behandelen naarmate iemand er langer aan lijdt.
Wat is anorexia?
De letterlijke betekenis van anorexia nervosa is: geen eetlust door nerveuze oorzaken. Deze omschrijving klopt niet. Mensen met anorexia hebben namelijk meestal wel honger, maar tegelijkertijd een intense angst om aan te komen. Ze hebben die angst ondanks het feit dat ze vaak te licht zijn.
Meestal eten mensen met anorexia weinig, al weten ze dat goed te verbloemen.
Wat zijn kenmerken van anorexia?
Kenmerken van anorexia zijn:
- gewichtsverlies
- geen reëel beeld hebben over het eigen lage gewicht
- angst hebben om aan te komen
- gedrag vertonen om gewichtstoename te voorkomen, zoals weinig eten
Het komt voor dat anorexiapatiënten met laxeermiddelen, of door het opwekken van braken proberen het eten direct weer uit hun lichaam te krijgen. Sommige patiënten kauwen zelfs alleen maar op het voedsel en spugen het daarna weer uit (chewing and spitting). Ook trainen ze vaak overmatig om extra gewicht te verliezen. De omgeving merkt dit gedrag in eerste instantie vaak niet op.
Anorexia en de eetstoornis boulimia kunnen elkaar afwisselen bij één en dezelfde persoon.
Wat zijn oorzaken van anorexia?
Net als bij andere eetstoornissen, is de oorzaak van anorexia vooral psychisch, maar erfelijke aanleg en omgevingsfactoren spelen ook een rol. Factoren die een rol spelen zijn:
- irreële zorgen over het gewicht
- negatief zelfbeeld
- laag gevoel van eigenwaarde en perfectionisme
- nadruk op uiterlijk en gewicht tijdens opgroeien
- beoefening van sport waarbij gewicht en uiterlijk een rol speelt
Het is vaak niet duidelijk of deze verschillende factoren een oorzaak of gevolg zijn van anorexia.
Hoe vaak komt anorexia voor?
In 90% van de gevallen zijn anorexia patiënten meisjes en jonge vrouwen. Naar schatting lijden in Nederland jaarlijks ongeveer 5.500 meisjes en jonge vrouwen aan anorexia nervosa. Eén op de 10 anorexia patiënten is een jongen. Omdat
er weinig in de media over te doen is, zijn
zijzelf en hun omgeving minder geneigd de ziekte te herkennen.
Wat zijn de effecten van anorexia op de gezondheid?
Met het weigeren van eten kunnen anorexiapatiënten hun gezondheid ernstig in gevaar brengen. De gevolgen hebben betrekking op werk, gezin, familie en sociaal leven.
Behalve ondergewicht ontstaat ook ondervoeding door een tekort aan essentiële voedingsstoffen, zoals vitamines, mineralen, eiwitten en essentiële vetzuren. Hierdoor kan onder andere uitputting, verlaagde lichaamstemperatuur, trage hartslag en lage bloeddruk ontstaan. Ook kan donsachtige beharing op bovenarmen, rug en gezicht voorkomen.
Andere gevolgen voor de gezondheid zijn onder andere groeivertraging, verlate puberteitsontwikkeling, wegblijven van de menstruatie en botontkalking. Als het normale eetpatroon niet op tijd wordt hervat kan de groeivertraging niet meer worden ingehaald en blijft de piekbotmassa (kijk voor uitleg van dit begrip bij botontkalking) lager dan normaal.
In de zich nog ontwikkelende hersenen van meisjes en jonge vrouwen treden bovendien veranderingen op die nooit meer helemaal verdwijnen. Ook niet als de patiënt weer een normaal eetpatroon krijgt.
Sterfte bij anorexia nervosa
Ongeveer 5% van de anorexia patiënten sterft tenslotte aan ondervoeding of zelfmoord. Daarmee heeft anorexia het hoogste sterftecijfer van alle psychische aandoeningen.
Chronische anorexia
Anorexia nervosa kan ook een chronisch verloop hebben en leiden tot een afwijkend eetpatroon gedurende het leven.
Wat is het voedingsadvies bij anorexia?
Anorexia nervosa kan niet worden behandeld met voedingsadvies. Het ernstig verstoord eetgedrag als gevolg van allerlei psychische en sociale factoren vereist een deskundige en intensieve psychologische en/of medische begeleiding. Urgente lichamelijke gezondheidsproblemen moeten worden aangepakt en met psychotherapie moet langdurig worden gewerkt aan de onderliggende psychische problemen.
Het is cruciaal om anorexia nervosa zo snel mogelijk te behandelen, want als je er snel bij bent, is de kans op herstel het grootst. Het is daarom aan te raden om bij vermoedens van anorexia direct naar de huisarts te gaan. Anorexia nervosa is moeilijker te behandelen naarmate iemand er langer aan lijdt.