Probiotica zijn levende bacteriën die een positief effect op de gezondheid hebben wanneer ze in voldoende hoeveelheden worden geconsumeerd. Er is echter weinig bewijs dat producten met levende micro-organismen een gezondheidsvoordeel opleveren voor gezonde mensen.
Bij specifieke aandoeningen zijn er aanwijzingen dat probiotica een positief effect kunnen hebben. Een arts kan bepalen of en welk probioticum dan geschikt is.
Omschrijving
De WHO heeft probiotica gedefinieerd als: levende micro-organismen die een positief effect hebben op de gezondheid wanneer in ze in voldoende hoeveelheden worden geconsumeerd.
Meestal zijn probiotica bacteriën, maar er worden ook gezondheidseffecten toegeschreven aan bepaalde gisten. Vermeende positieve effecten zijn bijvoorbeeld het verminderen van darmklachten en allergische verschijnselen of het verhogen van de weerstand. Voor de gezondheidsclaims is niet genoeg bewijs.
Soorten probiotica
Probiotica worden verkocht als gefermenteerde drankjes, yoghurtdrank of als voedingssupplement (capsules of sachetjes). Er zijn veel verschillende soorten probiotische bacteriën. De meeste horen tot de lactobacillen of bifidobacteriën. Ze moeten in ieder geval levend zijn, en in voldoende grote hoeveelheden in een product aanwezig zijn om überhaupt een effect te kunnen hebben. Daarnaast is het ene probioticum het andere niet. Het specifieke type bepaalt wat de mogelijke werking zou kunnen zijn.
Prebiotica en synbiotica
Naast probiotica bestaan er ook prebiotica. Synbiotica zijn producten waar probiotica én prebiotica in zitten.
Gezondheidseffecten
Bacteriën zoals probiotica, komen via de maag in de darmen terecht. Vaak worden bacteriën al in de maag door het maagzuur, of in dunne darm door de gal gedood. Om überhaupt werkzaam te kunnen zijn moeten probiotica in voldoende mate de de maag overleven. Ze bereiken vervolgens de dunne darm en uiteindelijk de dikke darm.
De Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) heeft wetenschappelijke evaluaties uitgevoerd van een paar honderd dossiers over probiotica. Er is slechts 1 gezondheidsclaim goedgekeurd: Levende bacteriën in yoghurt of gefermenteerde melk verbeteren de vertering van lactose (melksuiker) bij mensen die lactose moeilijk verteren. De yoghurt moet daarvoor tenminste 100 miljoen levende micro-organismen (Lactobacillus delbrueckii subsp. bulgaricus and Streptococcus thermophilus) per gram bevatten.
Veel gezondheidsclaims die aanvankelijk op probiotische producten stonden, staan er nu niet meer op. De claims die nog gemaakt worden verwijzen meestal naar de hoeveelheid bacteriën die erin zitten, en dat ze de darmen levend bereiken. Maar of dat een voordeel oplevert voor de gezondheid is niet aangetoond. Of er wordt een gezondheidsclaim gemaakt die verwijst naar ander ingrediënten in het product, zoals vitaminen.
Probiotica hebben voor zover bekend geen ongewenste bijwerkingen.
Probiotica bij bepaalde aandoeningen
Bij specifieke aandoeningen zijn er wel aanwijzingen dat probiotica een positief effect kunnen hebben, zoals bij het prikkelbare darmsyndroom en bij diarree die kan optreden na het slikken van antibiotica. Belangrijk hierbij is te beseffen dat het ene probioticum het andere niet is, en dat het dus heel belangrijk is te weten met welk probioticum in welke hoeveelheden welk effect is aangetoond.
Voor mensen met een specifieke conditie kan een arts bepalen of er reden is om een probioticum op te nemen in de behandeling.
Etiket
Op het
etiket van het product is te zien of er probiotica in het product zitten. De naam van de bacterie wordt vaak vermeld.