Candidiasis (ook wel candidose, spruw of Candida genoemd), is een infectie die ontstaat als de gist Candida albicans de huid binnendringt en zich in daar sterk vermenigvuldigt. Candidiasis kan op verschillende plaatsen van het lichaam voorkomen: op het mondslijmvlies, in de vagina, in de darm, in huidplooien en in het bloed.
Er bestaan speciale anti-Candida-diëten, maar deze hebben geen bewezen invloed op candidiasis. Bovendien zijn deze diëten vaak onvolwaardig. Sommige diëten bevatten bijvoorbeeld geen fruit en melkproducten. Hierdoor kan na een tijd een tekort aan vezels, vitamines en mineralen ontstaan.
De huisarts kan candidiasis vaststellen en behandelen met medicijnen.
Omschrijving
De gist Candida albicans komt van nature voor op het lichaam bij ongeveer 10% van de gezonde mensen, vooral in de mond- en keelholte.
Als de afweer sterk verminderd is kan Candida albicans de huid binnendringen en zich in de huid sterk vermenigvuldigen, zodat een infectie ontstaat. We spreken dan van candidiasis (of candidose, spruw, Candida). De afweer kan bijvoorbeeld minder zijn tijdens een ziekte, chemokuur of bestraling, of na orgaantransplantatie.
Gezondheidseffecten
Candidiasis kan op verschillende plaatsen van het lichaam voorkomen, zoals:
- Op het mondslijmvlies, ook wel bekend als mondspruw. Dit is erg pijnlijk. Deze infectie komt vooral voor bij baby’s, mensen met een gebitsprothese en mensen met een sterk verminderde afweer, bijvoorbeeld tijdens een chemokuur, bestraling of HIV infectie.
- In de vagina. De klachten bestaan uit irritatie van de huid en slijmvliezen, hevige jeuk en gelige afscheiding.
- In de darmen. Hierdoor kan iemand last krijgen van slikproblemen, maagpijn, zuurbranden, darmkrampen, diarree en bloedingen.
- Op de huid, met name op vochtige en warme plekken van het lichaam, zoals in huidplooien. De bekende luieruitslag bij baby’s is ook een voorbeeld van een Candida albicans infectie. De huid is rood, vochtig en schilferig en op de huid ontstaan kleine met vocht gevulde blaasjes.
- In het bloed. Hierdoor ontstaat een levensbedreigende infectie, die ontstekingen aan de nieren en de lever veroorzaakt. Deze belangrijke organen functioneren hierdoor niet goed of helemaal niet meer. Deze infectie komt echter vrijwel alleen voor bij mensen met een ernstig verstoorde afweer.
'Candida-syndroom'
Niet-reguliere behandelaars gebruiken soms het begrip 'Candida-syndroom'. Hier zijn ook boeken over geschreven. Klachten die zij met het syndroom in verband brengen zijn: extreme vermoeidheid, hypoglykemie (te lage bloedsuikerspiegel), hoofdpijn, darmklachten en depressiviteit. Soms stellen lezers zelf de diagnose 'Candida-syndroom', zonder naar andere oorzaken te kijken. Maar de genoemde klachten hangen vaak samen met andere ziektebeelden of bijvoorbeeld stress.
De manier waarop de niet-reguliere behandelaars tot een diagnose 'Candida-syndroom' komen, wijkt af van de normale onderzoeksmethode om candidiasis vast te stellen. Alternatieve behandelaars maken onder andere gebruik van levend-bloedanalyse, elektro-acupunctuur, kinesiologie en bio-resonantie. Uit wetenschappelijk onderzoek is niet gebleken dat deze methoden de aanwezigheid van de gist Candida albicans of candidiasis kunnen aantonen.
Relatie tussen candidiasis en voedselintolerantie of allergie
Er zijn nooit wetenschappelijke aanwijzingen gevonden dat de gist Candida albicans voedselintolerantie of allergie kan veroorzaken. Toch wijzen niet-reguliere hulpverleners Candida albicans vaak aan als de oorzaak van een voedselovergevoeligheid. Zij hebben daarvoor de volgende argumenten:
- Als gevolg van een infectie met Candida albicans (candidiasis) beschadigt de darmwand. Daardoor kunnen intacte (niet-verteerde) eiwitten uit de voeding in het bloed opgenomen worden. De eiwitten kunnen daar een allergische reactie veroorzaken.
- Candida albicans produceert gifstoffen. Hierdoor zou de afweer van het lichaam verslechteren, zodat de kans op voedselintolerantie toeneemt. Het verzwakte lichaam zou dan overgevoelig gaan reageren op diverse stoffen zodat meer klachten ontstaan.
Voor deze argumenten zijn geen bewijzen. Wel kan als gevolg van een voedselintolerantie zoals coeliakie de afweer dusdanig verminderen, dat de gevoeligheid voor candidiasis toeneemt.
Voedingsadvies
Er zijn voor candidiasis geen specifieke voedingsadviezen te geven. Het is nodig om naar de huisarts te gaan om candidiasis vast te stellen. De arts schrijft dan medicijnen voor die Candida albicans doden. De werking hiervan is vergelijkbaar met antibiotica tegen een bacteriële infectie.
Alleen als je een voedselintolerantie of -allergie hebt zal de arts een speciaal dieet voorschrijven, waarin je het voedsel vermijdt waarvoor je overgevoelig bent.
Anti-Candida-dieet
Niet-reguliere behandelaars schrijven voor het ‘Candida-syndroom’ vaak een anti-Candida-dieet voor, soms in combinatie met medicijnen of voedingssupplementen. Wat wel en niet is toegestaan binnen dit dieet kan per hulpverlener verschillen. Vaak worden geraffineerde suikers, fruit (fructose) en melkproducten (lactose) verboden omdat deze de groei van Candida albicans zouden bevorderen. Ook wordt meestal het advies gegeven om gist- en schimmelrijke producten te vermijden.
Er is geen bewijs dat anti-Candida-diëten helpen. Het vermijden van geraffineerde suikers en fruit heeft geen effect op de groei van Candida albicans, omdat de gist al voldoende voedingsstoffen uit de slijmvliezen haalt. Omdat Candida albicans niet in staat is om lactose (melksuiker) te gebruiken om te groeien, is het ook niet zinvol om melkproducten te laten staan. Verder zijn er geen aanwijzingen dat het vermijden van bakkersgist en andere gist- en schimmelsoorten in de voeding, zoals weleens wordt aangeraden, een effect heeft op een infectie met Candida.
De klachten van het ‘Candida-syndroom’, verminderen soms met een gezond eetpatroon. Dat komt omdat door gezond te eten de afweer tegen infecties toeneemt. Maar een anti-Candida-dieet kan juist de afweer verminderen. Bijvoorbeeld het weglaten van melkproducten en fruit kan op termijn leiden tot een tekort aan vezels, vitamines en mineralen.