Het Voedingscentrum is een onafhankelijke stichting met een ANBI-status. We worden al sinds de oprichting in 1941 voor 100% gefinancierd door de Rijksoverheid. We dienen geen ander belang dan Nederlanders helpen om gezonder, duurzamer en veiliger te eten.
We krijgen subsidie van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN). Daardoor kunnen wij zonder commerciële inmenging van bijvoorbeeld de voedingsmiddelenindustrie praktische informatie geven over gezond, duurzaam en veilig eten. De informatie en adviezen die wij geven zijn altijd wetenschappelijk onderbouwd.
Heeft de politiek invloed op het Voedingscentrum?
De ministeries van VWS en LVVN financieren ons. Met ons werk om inwoners van Nederland te helpen bij gezond, duurzaam en veilig eten, werken we ondersteunend aan hun beleid. We zijn onafhankelijk in hóe we dat het beste doen. Het Voedingscentrum gaat altijd uit van inzichten gebaseerd op wetenschappelijk consensus. Het belangrijkste consensusrapport voor onze voorlichtingsmodellen is de Richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad. Op de inhoud van onze adviezen heeft de politiek dus geen invloed.
Het Voedingscentrum krijgt een instellingssubsidie en projectsubsidies van VWS en LVVN op basis van jaarplannen die wij indienen. Soms zorgen kabinetsdoelstellingen ervoor dat we bepaalde plannen intensiveren, zoals het realiseren van gezonde schoolkantines. Wij krijgen dan het verzoek en de middelen vanuit de regering dát er meer kan gebeuren. Wij bepalen vervolgens of dat bij onze missie past en zo ja hoe een aanpak eruit komt te zien.
Het is ook niet zo dat de financiering bepaalt of we gezond óf duurzaam belangrijker vinden. Gelukkig gaan gezond en duurzaam vaak hand in hand. Over de dilemma’s zijn we transparant. De ministeries hebben geen invloed op de keuzes die we daarbij maken.
Nemen jullie wel eens geld aan van bedrijven?
We nemen geen geld aan van bedrijven. We zetten wel onder voorwaarden het netwerk van bedrijven in om onze boodschap te verspreiden. Een voorbeeld is de stichting Samen Tegen Voedselverspilling.
Onze voorwaarden staan in onze Gedragscode (pdf). Partijen waarmee we nu samenwerken, vind je op onze pagina over publiek-private samenwerkingen.
Waarom hoor ik weleens dat Unilever of de voedingsmiddelenindustrie jullie sponsoren?
Het gerucht dat het Voedingscentrum geld krijgt van Unilever is waarschijnlijk ontstaan door het Leerstoelenfonds.
Tot 2011 beheerde het Voedingscentrum een Leerstoelen- en Wetenschapsfonds. Uit dit fonds werden bijzonder hoogleraren gefinancierd. Ook bedrijven en productschappen konden een bijdrage leveren aan dit fonds. Zo droeg ook Unilever bij, plus andere bedrijven zoals Douwe Egbers, Ahold en Heinz. Deze bedrijven leverden kleine bedragen.
Om een indruk te geven: in 2011 ging het om in totaal 6.153 euro. De begroting van het Voedingscentrum was voor hetzelfde jaar 9.305.566 euro. Zo’n fonds was toen heel normaal. Om de schijn van belangenverstrengeling te voorkomen stopte het Voedingscentrum eind 2011 met dit wetenschapsfonds.
Hebben lobbyisten geen invloed op het Voedingscentrum?
Soms hebben mensen de indruk dat iets in de Schijf van Vijf staat omdat daarvoor gelobbyd is vanuit de industrie. We horen dat bijvoorbeeld weleens over zuivel of halvarine. De voedingsmiddelenindustrie heeft geen enkele invloed op de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum.
Producten staan in de Schijf van Vijf omdat ze positieve gezondheidseffecten hebben of onmisbare voedingsstoffen bevatten en niet te veel zout, suiker of verzadigd vet. De Schijf van Vijf bestaat vooral uit onbewerkte en weinig bewerkte producten.
Klopt het dat de directeur heeft gewerkt bij Unilever?
De directeur van het Voedingscentrum is vanaf 15 mei 2023 Petra Verhoef. Zij heeft veel onderzoekservaring aan onder andere Wageningen Universiteit en was actief als themacoördinator bij het Rathenau Instituut. Daarnaast werkte ze op de onderzoeksafdeling Voeding en Gezondheid van Unilever als programmaleider cardiometabole gezondheid. Daar werkte ze aan een betere samenstelling van producten. Haar hele professionele ervaring is waardevol voor haar functie bij het Voedingscentrum en zet ze in voor onze missie. Bekijk haar LinkedIn-profiel. Daarvoor waren de directeuren van 2014-2022 Gerda Feunekes en van 2011-2014 Felix Cohen.
Meer lezen over het Voedingscentrum?