Veelgestelde vragen over de Hygiënecode

Waarom zijn de hygiënecodes samengevoegd?

De 'Hygiënecode voor de voedingsverzorging in zorginstellingen en Defensie' (editie 2014) en de 'Hygiënecode voor de voedingsverzorging in woonvormen' (editie 2016) zijn samengevoegd omdat in de praktijk geregeld onduidelijk bleek te zijn welke Hygiënecode wanneer gebruikt moest worden.

Zo moest in woonvormen bijvoorbeeld voor het regenereren van maaltijden gewisseld worden naar de 'Hygiënecode voor zorginstellingen' (editie 2014). Daarnaast was niet altijd duidelijk dat in woonvormen bij het terugkoelen van bijvoorbeeld een pan soep ook gewisseld moest worden naar de eerder genoemde Hygiënecode. En dat de temperatuur en tijd tijdens het terugkoelen goed in de gaten gehouden en geregistreerd moest worden. Terugkoelen moet namelijk snel gebeuren, anders krijgen ziekmakers te veel kans uit te groeien tot aantallen waar mensen ziek van kunnen worden.

Nu de informatie is samengevoegd hoeven organisaties niet langer te wisselen tussen twee Hygiënecodes. Natuurlijk hoeven organisaties alleen te kijken naar de werkinstructies van de processen die voor hun organisatie of locatie van toepassing zijn. De hoofdstukken van processen die niet plaatsvinden kunnen overgeslagen worden.

Wat is anders geworden voor organisaties?

Voor organisaties en locaties die voorheen de 'Hygiënecode voor de voedingsverzorging in zorginstellingen en Defensie' (editie 2014) gebruikten, geldt dat een aantal standaardregistraties zijn verdwenen. Het blijft natuurlijk belangrijk dat de temperatuur van producten in de opslag en bij ontvangst in orde is en gecontroleerd wordt, maar het is niet nodig om hiervoor standaard een formulier in te vullen. Het is belangrijker dat medewerkers weten op welke temperatuur de koelkast moet staan, en welke temperatuur producten moeten hebben als ze binnenkomen. Dat medewerkers dit controleren en ook actie ondernemen als de temperatuur niet op orde is.

Voor de andere organisaties verandert eigenlijk weinig. De werkinstructies zoals nu omschreven in de 'Hygiënecode voor zorginstellingen, woonvormen en Defensie'(editie 2023) zijn nagenoeg hetzelfde als de werkinstructies die uitgevoerd moesten worden vanuit de 'Hygiënecode voor de voedingsverzorging in zorginstellingen en Defensie' (editie 2014) en de 'Hygiënecode voor de voedingsverzorging in woonvormen' (editie 2016).

Wel kan het lijken alsof woonvormen op basis van de nieuwe hygiënecode aan meer eisen moeten voldoen. Dat is niet zo, maar het kan wel zo lijken doordat sommige elementen uit de hygiënecode nu duidelijker opgeschreven zijn.

Vanaf welke datum moet volgens de nieuwe hygiënecode gewerkt worden?

De 'Hygiënecode voor zorginstellingen, woonvormen en Defensie' (editie 2023) kan gebruikt worden vanaf de publicatiedatum (1 mei 2023). Er geldt een overgangstermijn van 2 maanden waarin zowel deze nieuwe Hygiënecode als de 'Hygiënecode voor de voedingsverzorging in zorginstellingen en Defensie' (editie 2014) en de 'Hygiënecode voor de voedingsverzorging in woonvormen' (editie 2016) gebruikt kunnen worden. Na de overgangstermijn vervallen de hygiënecodes uit 2014 en 2016 en kan alleen nog de Hygiënecode editie 2023 gebruikt worden.

Hoe weet ik aan welke onderdelen ik moet voldoen?

Jouw organisatie, locatie of afdeling hoeft alleen de werkinstructies toe te passen van de processen die van toepassing zijn in jouw organisatie, locatie of afdeling.

Hoofdstuk 1 'Inleiding' met achtergrondinformatie en meer overkoepelende informatie kan voor iedereen interessant zijn, maar die informatie is in eerste instantie bedoeld voor de HACCP-deskundige of het HACCP-team en het managementteam van de organisatie. In dit hoofdstuk staan namelijk de randvoorwaarden beschreven waaraan de organisatie moet voldoen. Hetzelfde geldt voor hoofdstuk 17 'Bouw, inrichting en wering van plaagdieren'.

Verder zijn alle werkinstructies die voor jouw organisatie, locatie of afdeling van toepassing zijn verplicht om zo uit te voeren als beschreven. Uitzondering zijn de stukken tekst met een 'a' ervoor. Dat staat ook beschreven in de leeswijzer in hoofdstuk 1: met een 'a' staat aangegeven wat adviezen, voorbeelden en aanvullende informatie is. Het is niet verplicht deze, of in deze specifieke vorm, te gebruiken, maar het kan wel handig of nóg veiliger zijn.

Is er verschil tussen wonen, logeervoorzieningen, dagbesteding, horecalocaties, koffiecorners, overblijflokalen, kantines en dergelijke?

Alle processen die plaatsvinden op gebied van eten en drinken moeten uitgevoerd worden zoals beschreven in de hygiënecode. Op alle plekken is persoonlijke hygiëne (hoofdstuk 2) en hygiënisch werken (hoofdstuk 3) natuurlijk belangrijk. Ook moeten alle medewerkers weten wat ze moeten doen als sprake is van een virusuitbraak (hoofdstuk 4) en hoe het zit met allergenen (hoofdstuk 5).

Maar worden bijvoorbeeld alleen boodschappen gedaan en geen producten ingekocht bij een leverancier? Dan hoeven van hoofdstuk 6 alleen de werkinstructies van 6.2 'Boodschappen doen' uitgevoerd te worden. En dus niet die van 6.3 'Afspraken maken met leveranciers'. En waarschijnlijk ook niet van hoofdstuk 7 'Producten ontvangen'. Maar wordt een keer voor een feest een externe cateraar ingehuurd? Dan moeten die werkinstructies wel opgevolgd worden. Schakel bijvoorbeeld alleen betrouwbare partijen in en controleer bij de levering of warme producten goed op temperatuur zijn.

Bespreek in het team met elkaar welke processen van toepassing zijn, en welke werkinstructies jullie dus moeten uitvoeren.

Kan ik ook alleen de werkinstructies downloaden?

Je kunt ervoor kiezen alleen de hoofdstukken te printen, of over te nemen, die voor jouw organisatie, locatie of afdeling van toepassing zijn.

Moeten we in woonvormen nu aan meer eisen voldoen?

Nee. De werkinstructies zoals nu omschreven in de 'Hygiënecode voor zorginstellingen, woonvormen en Defensie' (editie 2023) zijn nagenoeg hetzelfde als de werkinstructies die uitgevoerd moesten worden vanuit de 'Hygiënecode voor de voedingsverzorging in woonvormen' (editie 2016). Wel is het zo dat het kan lijken of woonvormen op basis van de nieuwe hygiënecode meer moeten doen. Dat is niet zo, maar het kan wel zo lijken doordat sommige elementen uit de hygiënecode duidelijker opgeschreven zijn.

Welke hulpmiddelen zijn er om medewerkers op (woon)locaties volgens de hygiënecode te laten werken?

Kennis over de Hygiënecode kan op verschillende manieren worden opgedaan. Natuurlijk kunnen medewerkers de Hygiënecode en de werkinstructies zelf lezen, of erover leren tijdens hun opleiding. Ook kan er een interne instructie worden gegeven, cursussen of opfriscursussen worden gedaan, instructiefilms worden bekeken, of e-learnings worden gevolgd.

Welke opleiding, instructie, cursus of methode nodig is, geschikt is en aanspreekt, kan per organisatie en medewerker verschillen. Stem de opleiding of instructie in ieder geval af op de werkzaamheden die de medewerker uitvoert. Op de webpagina 'Hulpmiddelen', die beschikbaar is nadat je toegang hebt gekregen tot de Hygiënecode, kun je verschillende hulpmiddelen vinden die kunnen helpen kennis over de Hygiënecode bij medewerkers te vergroten.

Heb je een andere vraag over de Hygiënecode?

Neem dan contact op met de Professional Services van het Voedingscentrum. Mail naar professionals@voedingscentrum.nl.