Lokaal
geproduceerd voedsel wordt in de directe omgeving geteeld, geoogst en verkocht.
Regionale landbouw kan bijdragen aan de kennis van de consument over voedsel, de regionale
economie en eerlijke prijzen voor de boer of teler.
In Europa zijn er 2 soorten keurmerken voor streekproducten: Beschermde Geografische Aanduiding en Beschermde Oorsprongsbenaming.
Of lokale
producten duurzamer zijn is sterk afhankelijk van het type product en hoe het
is geproduceerd. Wát je eet heeft over het algemeen een grotere impact dan waar
het eten vandaan komt.
Wat is lokaal geproduceerd voedsel?
Lokaal
geproduceerd voedsel is voedsel dat in de directe omgeving wordt geteeld,
geoogst en verkocht. Streekproducten worden gemaakt uit de oogst van deze regionale
landbouw of worden gemaakt op een locatie in de regio. Vaak zijn de producten
gemaakt volgens een lokaal recept of op ambachtelijke wijze. De producten
zijn te koop via bijvoorbeeld een boerenmarkt, een (online) boerderijwinkel, een
tomatenautomaat bij de kas of een abonnementsysteem.
De
belangrijkste redenen om producten bij de boer of teler te kopen zijn prijs,
smaak en kwaliteit. Lokale verkoop bevordert ook de regionale economie. Boeren
en telers kunnen hun eigen eerlijke prijs bepalen. Populaire producten zijn
groente, fruit, eieren, aardappelen, vlees en zuivel.
Stadslandbouw
Stadslandbouw (urban farming) is de productie van voedsel in en om de
stad. Bijvoorbeeld in stadsboerderijen, volkstuinen en schooltuintjes. Deze
vorm van landbouw heeft vaak ook andere doelen dan voedselproductie, zoals
educatie en recreatie.
Keurmerken voor streekproducten
De Europese Commissie heeft een wet gemaakt voor lokale producten. Als producten aan de
criteria voldoen, kunnen ze een keurmerk krijgen. Er zijn 2 soorten keurmerken
voor regioproducten: Beschermde
Geografische Aanduiding en Beschermde Oorsprongsbenaming. De
Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) houdt toezicht op de juiste uitvoering van de wet.
Meer over de keurmerken voor regioproducten
| Beschermde Geografische Aanduiding (BGA) |
Beschermde Oorsprongsbenaming (BOB) |
| Geeft aan dat ten minste één fase van de productie, verwerking of bereiding van een product plaatsvindt in een bepaald gebied. Hierbij is de bekendheid, kwaliteit of andere eigenschap van het product specifiek toe te schrijven aan dat bepaalde gebied. |
Geeft aan dat de productie, bereiding én verwerking van een product plaatsvinden binnen een bepaald gebied. Dit moet gebeuren volgens een erkende en gecontroleerde werkwijze. De eisen gaan verder dan bij de Beschermde Geografische Aanduiding. |
|
Voorbeelden van Nederlandse producten met een Beschermde Oorsprongsbenaming zijn:
- Westlandse druif
- Gouda Holland
- Edam Holland
|
Voorbeelden van Nederlandse producten met een Beschermde Oorsprongsbenaming zijn:
- Noord-Hollandse Gouda
- Noord-Hollandse Edammer
- Boeren Leidse kaas met sleutels
- Kanterkaas, Kanternagelkaas, Kanterkomijnekaas
- Opperdoezer Ronde
|
Voorbeelden van buitenlandse producten met een Beschermde Geografische Aanduiding zijn:
- Deense Danablu
- Ardenner Ham
- Scharzwalder Schinken
|
Voorbeelden van buitenlandse producten met een Beschermde Oorsprongsbenaming zijn:
- Parmaham uit de regio rond Parma
- Fetakaas uit Griekenland
- Kip en hoen uit de Spaanse regio Prat
- Gevogelte uit de Franse regio’s Loué en Bresse
|
sluiten
Zijn lokale producten gezonder?
Het is niet
aangetoond dat lokale producten een andere samenstelling of voedingswaarde
hebben dan producten van verder weg.
Wel blijkt
uit onderzoek dat volks- en schooltuinen mogelijk bijdragen aan een hogere consumptie van groente en fruit. Ook kan het positieve invloed hebben op de houding ten opzichte van
groente en fruit.
Is lokaal geproduceerd voedsel veiliger?
Producten
die lokaal geproduceerd zijn moeten aan dezelfde wetten en regels voldoen als
producten van verder weg. Je kan niet zeggen of ze meer of minder veilig zijn. Bij
het verbouwen van voedsel in de stad is het wel belangrijk dat de bodem schoon
is en dat de afstand tot wegen voldoende is, vanwege fijnstof en andere
luchtvervuiling. De gehaltes aan verontreinigingen zoals zware metalen kunnen hoger
zijn dan normaal bij voedsel uit de stad, maar het moet nog steeds voldoen aan
de wetgeving.
Het directe
contact tussen de boer of teler en de consument kan wel zorgen voor meer kennis
over landbouw en bijdragen aan een positief imago. Consumenten leren waar hun
voedsel vandaan komt en krijgen inzicht in het productieproces.
Betekent lokaal geproduceerd dat een product duurzamer is?
Lokaal
geproduceerd voedsel is niet per definitie milieuvriendelijker dan voedsel
afkomstig van andere plaatsen. Voor lokale producten is minder transport nodig
en dat scheelt broeikasgassen. Maar hoe duurzaam een product is, hangt niet
alleen af van het vervoer. Sterker nog: transport is verantwoordelijk voor een
relatief klein aandeel van de milieu-impact van ons voedsel.
Het soort
product en de manier waarop het is geproduceerd hebben een veel grotere impact
op het milieu. Zo hebben dierlijke producten zoals vlees en zuivel een veel
grotere milieu-impact dan plantaardige producten zoals groente, fruit en brood.
En teelt in een verwarmde kas kost veel meer energie dan teelt in onverwarmde
kas of volle grond. Om die reden is het soms klimaatvriendelijker om fruit eten
dat per boot is overgekomen uit Zuid-Amerika dan fruit uit een verwarmde kas
van de teler in de buurt. Ook kan de opbrengst lager zijn bij lokaal
geproduceerd voedsel wanneer er op kleinere schaal wordt geproduceerd.
Stadslandbouw
is doorgaans wel een duurzame vorm van landbouw waarbij er vaak biologisch en
seizoensgebonden wordt geproduceerd met oog voor economische en sociale
aspecten.
Meer informatie
Lees meer over de impact van ons eten op het milieu en hoe je duurzame keuzes maakt.