Glutenbevattende granen zijn in heel veel producten en ingrediënten verwerkt. Bijvoorbeeld in: brood, crackers, beschuit, muesli, koek, gebak, pizza, pasta, couscous, bulgur en seitan. Meel, bloem, bindmiddelen en paneermeel zijn meestal van glutenbevattende granen gemaakt. Daarom bevatten veel soepen, sauzen, vleeswaren, vla, drop en andere producten waarin je het misschien niet verwacht toch gluten.
Gluten kan verder voorkomen in:
- sommige vitaminesupplementen en medicijnen. Het is daarom aan te raden de verpakking te checken als je vitamines slikt.
- rokerstandpasta en kleefpasta voor gebitsprotheses. Tandpasta is altijd glutenvrij.
- sommige knutselmaterialen en behanglijm. Dat kan vooral bij kleine kinderen een punt van aandacht zijn, omdat ze gemakkelijk van alles in hun mond stoppen. Zie www.glutenvrij.nl/nonfood voor gluten in non food en een lijst van glutenvrije knutselmaterialen.
- diervoeding. Was daarom altijd je handen nadat je een (huis)dier eten hebt gegeven.
- wegwerpservies en -bestek dat gemaakt is van tarwezemelen. Dit bevat namelijk gluten. Via deze borden of het bestek kan er gluten in je eten of drinken terechtkomen, en dat kan klachten veroorzaken. Lees meer.
Hoe lees je etiketten?
Lees altijd het etiket. Dat is de belangrijkste vuistregel bij het kopen van glutenvrije producten. Op het etiket vind je alle informatie die je nodig hebt om glutenvrije producten te vinden. Let op het volgende:
1. De term 'glutenvrij' op de verpakking of het officiële 'Crossed Grain' keurmerk
Producten die het officiële 'Crossed Grain' keurmerk dragen – met daaronder een uniek nummer – zijn gecontroleerd volgens de strengste normen. De Nederlandse Coeliakie Vereniging beoordeelt deze producten als ‘veilig glutenvrij’ (minder dan 20 milligram gluten per kilo). 'Glutenvrij' is een wettelijk beschermd begrip. Een product mag volgens de warenwet de term ‘glutenvrij’ dragen wanneer het product minder dan 20 milligram gluten per kilo bevat. De hoeveelheid gluten in deze producten is zo laag dat bij de meeste mensen het dunnedarmslijmvlies herstelt.
![]()
Bron: glutenvrij.nl
2. Let op glutenbevattende granen op de ingrediëntenlijst
Staat de term ‘glutenvrij’ niet op de verpakking en staat er ook geen 'Crossed Grain' keurmerk op? Dan kan er gluten in het product zitten. In de ingrediëntenlijst staat vermeld als er glutenbevattende granen in een product zitten. Dit is voor alle voedingsmiddelen wettelijk verplicht. De volgende glutenbevattende granen moeten duidelijk zichtbaar zijn op het etiket, bijvoorbeeld vetgedrukt of in hoofdletters:
- Tarwe
- Spelt
- Khorasantarwe (merknaam kamut)
- Rogge
- Gerst
- Haver. Haver is van nature glutenvrij, maar is regelmatig 'verontreinigd' met gluten.
De groepsnaam ‘gluten’ is niet verplicht te vermelden. Bijvoorbeeld de vertaalslag tarwe = gluten moet dus zelf gemaakt worden.
3. Let op waarschuwingen op het etiket
Soms staat er op producten die in principe alleen glutenvrije ingrediënten bevatten een waarschuwing over gluten. Soms staat het heel klein op het etiket, dus het is goed om ook de kleine lettertjes te lezen. Een waarschuwing die regelmatig voorkomt is:
‘Kan sporen van gluten bevatten' of 'Is in een omgeving verwerkt waar gluten aanwezig is’
Dit noemen we een kruisbesmettingswaarschuwing. Fabrikanten geven dit soms aan als ze niet kunnen garanderen dat het product vrij is van gluten. Kleine hoeveelheden (sporen) gluten kunnen onbedoeld in het product terecht zijn gekomen (kruisbesmetting). Bijvoorbeeld doordat verschillende producten na elkaar in dezelfde machine of gelijktijdig in dezelfde ruimte gemaakt worden of verpakt. Deze vermelding is niet verplicht. Dit betekent dat producten zonder deze vermelding ook met gluten besmet kunnen zijn. En
andersom geldt ook: producten met de kruisbesmettingswaarschuwing zijn niet
per se besmet met gluten. Gebruik daarom bij voorkeur producten met de claim 'glutenvrij' of het 'Crossed Grain' keurmerk.
‘laag glutengehalte’
De term ‘met zeer laag glutengehalte’ mag volgens de wet gebruikt worden als het product 20 tot 100 milligram gluten per kilo bevat. Deze producten zijn dus niet glutenvrij en niet geschikt voor mensen met coeliakie. Deze producten komen in de winkel niet of nauwelijks voor.
Wat als er geen etiket op een product staat?
Informatie over gluten moet volgens de wet Voedselinformatie áltijd beschikbaar zijn. Dus ook in restaurants, bij bakkers, slagers, op de markt of in webshops zijn ze verplicht om informatie over gluten te geven wanneer iemand daarnaar vraagt.
Welke voedingsmiddelen zijn van nature glutenvrij?
Hoe glutenvrije producten te herkennen zijn lees je bij het kopje 'Etiket' hierboven.
Van nature glutenvrij zijn in ieder geval:
- (Zilvervlies)rijst
- (Zoete) aardappelen
- (Gedroogde of verse) peulvruchten, zoals bruine en witte bonen, kapucijners, linzen, kikkererwten en sojabonen
- De volgende onbewerkte granen: sorghum, amaranth, teff, gierst, quinoa, boekweit en mais
- (Verse en gedroogde) groente en fruit
- Noten, zaden, pitten en pinda’s
- Verse of gedroogde (enkelvoudige) kruiden
- Nederlandse kaas van koe, geit en schaap
- Onbewerkte vis en schaal- en schelpdieren
- Onbewerkt vlees, gevogelte (zoals kip) en wild
- Onbewerkte tofu, tempeh en sojabrokjes
- Eieren
- Naturel melk, yoghurt en kwark
- Roomboter en olie
- Thee en koffie
Glutenvrije dieetproducten
Voorbeelden van glutenvrije dieetproducten zijn glutenvrij brood, glutenvrij meel om zelf brood, gebak of koekjes mee te bakken, glutenvrije crackers en -koekjes, glutenvrije afbakbroodjes, glutenvrij bladerdeeg en glutenvrije pasta zoals spaghetti. Deze producten kun je kopen in reformzaken, natuurvoedingswinkels, supermarkten en via internet.
Glutenvrije recepten
In de receptenzoeker staan bijna 1.000 glutenvrije recepten. Zet hiervoor de filter ‘vrij van gluten’ aan onder ‘past in dieet’.
![glutenvrij recept]()
Zijn er apps die helpen bij het volgen van een glutenvrij dieet?
Met de 'Kies Ik Gezond?'-app kun je gemakkelijk opzoeken of een product glutenvrij is. Je kunt eenvoudig de optie ‘gluten’ selecteren of het 'Crossed Grain' keurmerk. Als je in de winkel de streepjescode van een product scant, zie je meteen of het gluten bevat. Je kunt de app gratis downloaden in de stores van Google en Apple.