Er zijn mensen die hun melk graag vers van de koe, geit of een ander dier drinken. Soms om de smaak, soms om gezondheidsredenen. Het is niet overtuigend aangetoond dat rauwe melk gezonder is dan gepasteuriseerde of verhitte melk. Wel weten we dat bij rauwe melk de kans groter is dat er ziekmakende bacteriën in zitten.
Wat raden we aan voor rauwe melk?
Gepasteuriseerde melk is de
meest veilige keuze (zoals melk uit de winkel). Als je rauwe melk koopt, zorg
dan dat je het zo snel mogelijk in de koelkast zet. En gebruik de melk het liefst
zo snel mogelijk na aankoop. Tot slot raden we aan om de rauwe melk te koken
voor je het drinkt of in een gerecht verwerkt. Zo kun je een voedselinfectie
voorkomen.
Wat blijkt uit onderzoek?
Of rauwe melk gezonder is dan gepasteuriseerde melk uit de supermarkt, is tot nu toe niet overtuigend aangetoond. Er wordt beweerd dat rauwe melk meer antilichamen, vitamines en goede bacteriën bevatten. Die zouden het afweersysteem versterken. Maar de onderzoeken over de gezondheidseffecten van rauwe melk spreken elkaar tegen. Doorslaggevend wetenschappelijk bewijs dat die extra stoffen in rauwe melk echt iets doen voor je gezondheid, is er niet.
Risico’s rauwe melk
Wat we wel zeker weten, is dat het risico op een voedselinfectie wel honderden malen hoger is als je melk rauw drinkt. In rauwe melk (rauwe room en colostrum) kunnen verschillende bacteriën voorkomen, zoals campylobacter, salmonella en E. coli. De bacteriën komen tijdens het melken van de koe of tijdens het bewaren in de melk.
Je loopt het risico op een bacteriële voedselinfectie, die je behoorlijk ziek kan maken. Dit geldt niet alleen voor rauwe melk van koeien, maar ook van geiten, schapen, buffels, paarden, ezels en kamelen. Het is helaas onduidelijk om hoeveel ziektegevallen het per jaar gaat, omdat niet iedereen bij een voedselinfectie een dokter raadpleegt. In ieder geval zijn er in de EU tussen 2007 en 2013 27 uitbraken gemeld.
Je kunt rauwe melk veilig drinken als je het eerst kookt. De bacteriën worden dan gedood.
Kwetsbare groepen
Voor sommige mensen is het extra belangrijk om geen rauwe melk te drinken en om geen producten te eten waarin rauwe melk verwerkt is (zoals rauwmelkse kaas). De groepen die extra moeten opletten, zijn:
- Zwangeren
- Baby’s en jonge kinderen
- Ouderen
- Mensen met een verminderde weerstand (bijvoorbeeld door ziekte)
Deze mensen hebben vaak een verminderde weerstand en zijn gevoeliger voor voedselinfecties. Ze worden niet altijd vanzelf beter na een voedselinfectie. Een voedselinfectie brengt voor deze risicogroepen dan ook meer gevaar met zich mee. Voedselhygiëne is voor iedereen een punt van aandacht, maar voor kwetsbare groepen is het extra belangrijk.
Meer tips om veilig om te gaan met zuivel.
Rauwe melk kopen
Soms kun je de melk kopen in een melkautomaat op de boerderij. Als de bewaarcondities in melkautomaten niet goed zijn, dan is de kans dat aanwezige bacteriën uitgroeien tot ziekmakende hoeveelheden, groter.
Als consument kun je dus niet altijd weten wat er met de rauwe melk is gebeurd. Ook kun je niet zien, ruiken of proeven of er ziekmakende bacteriën inzitten.
Nieuwe regels voor rauwe melk vanaf januari 2025
Vanaf 1 januari 2025 gelden er aangescherpte regels voor de verkoop van rauwe melk. Zo moeten boeren vaker controleren
op hygiëne en moeten ze maandelijks aantonen dat er geen salmonella, campylobacter
of E. coli in de rauwe melk zit.
Ook moet er een duidelijke vermelding bij de rauwe melk komen: “Rauwe melk/biest/room * gebruiken op de dag van aankoop * geef schadelijke bacteriën geen kans * koken voor gebruik aanbevolen”.
Verse rauwe melk mag alleen bij de boer verkocht worden. Diepgevroren rauwe melk of rauwe room mag ook naar de plaatselijke detailhandel, die rechtstreeks aan consumenten levert.
De nieuwe eisen gelden voor alle rauwe melksoorten, zoals van de koe, geit of schaap.