Een suikertaks maakt producten met veel suiker duurder. Denk aan frisdrank, koek en snoep. Dit kan ervoor zorgen dat mensen dit soort producten minder kopen. Dit is belangrijk omdat overgewicht een groeiend probleem is in Nederland.
Fabrikanten die niet willen dat hun producten duurder worden kunnen minder suiker toevoegen. Zo zorgt een suikertaks er ook voor dat het aanbod gezonder wordt.
Wat is een suikertaks?
Een suikertaks is een belasting op suiker. Hierdoor gaat de prijs van producten met veel suiker omhoog. Zo’n taks is een voorbeeld van een prijsmaatregel. Je kunt de aankoop van eten en drinken sturen met prijsmaatregelen. Het werkt zo: hoe duurder een product is, hoe minder mensen het kopen. Dit fenomeen staat ook wel bekend als ‘prijselasticiteit’.
Je kunt een suikertaks zetten op suiker, maar ook op een ‘eindproduct’. Zo heeft Groot-Brittannië een taks op suikerhoudende dranken ingevoerd.
![Het invoeren van een suikertaks kan zinvol zijn]()
Andere prijsmaatregelen
Andere prijsmaatregelen zijn ook mogelijk. Zo hoor je weleens over een vettaks of een vleestaks. Ook het verlagen of opheffen van de btw groente en fruit is een prijsmaatregel.
Is het invoeren van een suikertaks in Nederland zinvol?
Prijsmaatregelen kunnen zinvol zijn. Dus dat geldt ook voor een suikertaks. Er is steeds meer bewijs dat met prijsmaatregelen mensen minder ongezonde producten kopen en eten. Op basis van onderzoek raadt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) aan om een taks te introduceren op suikerhoudende dranken en ongezonde voedingsmiddelen met veel verzadigd vet, suiker en zout. Ook adviseren ze subsidie op fruit, groente en ander gezonde voedingsmiddelen.
Het effect hangt van veel factoren af, zoals de hoogte van de prijsmaatregel, de beschikbaarheid van alternatieve voedingsmiddelen, de relatieve prijs van eten, het bestedingspatroon en andere veranderingen in kosten van levensonderhoud.
We weten pas wat een prijsmaatregel in Nederland doet nadat zo’n maatregel hier is ingevoerd. Het Voedingscentrum vindt de huidige wetenschappelijk inzichten voldoende veelbelovend om dit onderzoek in de Nederlandse situatie aan te gaan.
Situatie vanaf 2024: verhoging
belasting op frisdrank
Vanaf 1 januari 2024 is de verbruiksbelasting op alcoholvrije dranken verhoogd. Bijvoorbeeld
frisdrank en alcoholvrij bier zijn alcoholvrije dranken. De verbruiksbelasting
op mineraalwater wordt juist afgeschaft. Daarmee is dit een taks op
suikerhoudende dranken. Modellen van het RIVM laten zien dat dit kan zorgen
voor een daling in de verkoop van zo’n 384 miljoen liter per jaar. Het zal in
de praktijk moeten blijken wat het werkelijke effect is.
Aandachtspunten bij het invoeren van een prijsmaatregel
- Het is makkelijker om een taks in te voeren op een productgroep dan op een voedingsstof. Dus het is makkelijker om belasting te heffen op suikerhoudende dranken dan op suiker. Wat doe je bijvoorbeeld anders met producten waar van nature (veel) suiker inzit zoals fruit?
- De prijsverhoging moet groot genoeg zijn om effect te hebben op aankoop. Een kleine prijsstijging heeft waarschijnlijk niet veel effect.
- Het is belangrijk om de effecten te monitoren. Kopen en eten mensen inderdaad minder van een product als deze duurder is geworden? Kiezen ze niet voor andere ongezonde producten?
- Wat gebeurt er met de opbrengst van de taks? Gebruik dit geld om andere maatregelen te nemen voor een betere gezondheid. Uit onderzoek blijkt dat dan het draagvlak en effect groter is.
- Ten slotte zijn prijsmaatregelen op zichzelf nooit voldoende. Wil je dat mensen blijvend gezonder eten? Dan is het ook belangrijk dat producten en eetomgevingen gezonder worden. En ook voorlichting en kennisoverdracht blijven onmisbaar.
Vindt het Voedingscentrum dat er in Nederland een suikertaks moet komen?
Het al dan niet invoeren van een suikertaks is een politieke beslissing. Het Voedingscentrum concludeert op basis van wetenschappelijke inzichten dat een taks op suikerhoudende dranken een effectief middel kan zijn om de consumptie van deze producten terug te dringen.