Voedingscentrum.nl maakt gebruik van cookies. Waarom? Lees onze uitleg.
Menu
Zoek

Dierenwelzijn: waarop kun je letten bij het kopen van vlees, eieren en zuivel?

Bij het kopen van vlees, eieren en zuivel kun je letten op het welzijn van dieren. In onderstaande tabellen zie je de verschillen tussen gangbare soorten en die met een keurmerk. Zo zie je bijvoorbeeld hoeveel ruimte de dieren hebben, of ze naar buiten kunnen, wat voor voer ze eten en welke welzijnsmaatregelen zijn getroffen. Onder de tabel staat meer uitleg.

Kippenvlees

Gangbaar

Kip van morgen*

Scharrel

Scharrel met uitloop

Beter Leven

Beter Leven, Label Rouge

Beter Leven, Label Rouge

Biologisch








Soort






Hoeveel Beter Leven-sterren heeft dit vlees? 1 2 3
Hoeveel ruimte heeft de kip binnen (m²)? 0,05 0,06 - 0,07 0,07 0,08 0,09 0,10
Aantal kuikens (m²) geen eis, gemiddeld 18-21 13,5-17 15 13 12 13 11 10
Slachtleeftijd (dagen) 35-42 45-49 56 81
Buitenruimte kip nee
1 m² overdekt 1 m² 2 m²
4 m²
Daglicht niet verplicht verplicht
Welk soort ras? snel groeiend langzaam groeiend snel of langzaam groeiend langzaam groeiend
Welke extra welzijnsmaatregelen zijn getroffen? strobalen aangeboden in stal
en graan gestrooid

*O.a.: Goed Nest Kip, Nieuwe Standaard Kip, Langzaam Groeiende Kip, Kip met Pluimgarantie, Nieuwe Plus Kip, Gildehoen en Comfortkip.

Uitleg tabel:

In bovenstaande tabel zie je waar je op kunt letten bij het kopen van kippenvlees. De meeste kippen worden gangbaar gehouden. Hanen en hennen worden door elkaar gehouden in grote stallen met al dan niet een uitloop naar buiten.

Bij snel groeiende rassen komen een aantal welzijnsproblemen voor. Afhankelijk van het houderijsysteem leven de kippen onder verschillende omstandigheden, waarbij zij meer of minder gelegenheid krijgen om natuurlijk gedrag te vertonen. Denk aan de mogelijkheid om te scharrelen, een stofbad te nemen, op stok te kunnen zitten en naar buiten te gaan.

In 2018 is ruim 30% van de vleeskuikenhouders in Nederland overgeschakeld naar langzamer groeiende rassen die leven onder verbeterde omstandigheden. Hieronder vallen de supermarktketen-specifieke invullingen van de ‘Kip van Morgen’, Beter Leven-initiatieven en biologisch.

sluiten
Eieren (legkippen)

Kolonie-huisvesting

Scharrel

Planet Proof

Scharrel vrije uitloop

Beter Leven

Beter Leven

Beter Leven*

Biologisch









Soort








Welke code staat op het ei? 3 2 1 2 1 1/2 0
Hoeveel Beter-Leven sterren heeft dit ei? 1 2 3
Hoeveel ruimte heeft de kip binnen (m²)? 0,07 0,11 0,13 0,11 0,15 0,17
Hoeveel kippen per m²? 15 9 8 9 6-7 6-7**
Buitenruimte kip? nee
ja overdekt ja

strooisel, stofbad kip krijgt strooisel en kan stofbad nemen
Welke extra welzijnsmaatregelen zijn getroffen? RTRS- soja biologisch voer
strobalen aangeboden in stal 
en graan gestrooid

* o.a. Rondeel, Kipster, Gijs en Vrolijke Kip.
** Demeter: 5 kippen

Uitleg tabel:

In bovenstaande tabel zie je waar je op kunt letten bij het kopen van eieren. Legkippen leven onder verschillende omstandigheden, afhankelijk van het veehouderijsysteem. Op ieder ei staat een code, daarvan kun je aflezen uit welk houderijsysteem het ei afkomstig is.

Sinds 2012 zijn legbatterijen verboden, omdat ze niet meer voldeden aan de wettelijke normen voor dierenwelzijn. Koloniehuisvesting (kooikippen) is toegestaan, maar de eieren worden niet meer los in de supermarkt verkocht. Ze kunnen nog wel op de markt worden verkocht en worden in de industrie gebruikt in producten met eieren (zoals mayonaise of koekjes). Check de ingrediëntenlijst als je zeker wilt weten dat jouw koekjes geen eieren uit koloniehuisvesting bevatten. De regulier gehouden kippen worden nu gehouden als scharrelkippen.  

Sinds 2019 is het niet meer toegestaan om snavels te kappen. Bij het Beter Leven 3 sterren keurmerk was dit al langer verboden.

Afhankelijk van het houderijsysteem krijgen de kippen meer of minder gelegenheid om natuurlijk gedrag te vertonen. Denk aan de mogelijkheid om te scharrelen, een stofbad te nemen, op stok te zitten en naar buiten te gaan. 

 
sluiten
Rundvlees

Gangbaar

Beter Leven

Beter Leven

France
Limousin

Biologisch






Soort






Hoeveel Beter Leven-sterren heeft dit vlees?
1 2
3
Hoeveel ruimte heeft de koe (m²)? 2-4 5,4 6,6 6 8,5
Kan de koe naar buiten? vaak wel, niet verplicht
min 5 mnd 8 uur p/dag

min 6 mnd 12 uur p/dag

alleen in winter op stal
min 7 mnd 12 uur p/dag
Welke ingrepen worden uitgevoerd?



indien onthoornd, alleen verdoofd

niet onthoornd
zelden onthoornd*
meestal geen castratie
indien castratie, alleen verdoofd
Welke extra welzijnsmaatregelen zijn getroffen?
kalf 3 mnd bij moeder
kalf 5 mnd bij moeder kalf 7 mnd bij moeder kalf 6 mnd bij moeder
Wat voor vloer heeft de stal?
roostervloer zachte ligplek van stro stro zachte ligplek van stro
Van wat voor ras zijn de koeien? rassen met veel keizersnedes niet toegestaan Limousin rassen met veel keizer-snedes niet toegestaan

* Demeter: niet onthoornd

Uitleg tabel:

In bovenstaande tabel zie je waar je op kunt letten bij het kopen van rundvlees. Rundvlees in Nederland komt van vlees- en melkkoeien van verschillende rassen. Dat is in de winkel niet te onderscheiden.

Vleeskoeien leven meestal 1 tot 2 jaar, totdat de runderen volgroeid zijn. Melkkoeien leven tot 6,5 jaar, na een aantal kalveren gekregen te hebben. Voor melkkoeien gelden aparte eisen (zie zuivel).

Vleesvee dat alleen binnen wordt gehouden op een betonvloer kan last krijgen van gewrichten. Een stal met stro en/of rubber matten kan hiervoor een oplossing bieden. Weidegang draagt bij aan de gezondheid en het welzijn van de koeien. Voor het aantal m² voor de koe bestaan geen Europese richtlijnen. Voor de biologische veehouderij zijn er wettelijke eisen; biologische koeien hebben minimaal een halve hectare per beschikking.

De criteria voor scharrelrundsvlees zijn niet openbaar vrijgegeven en konden daarom niet worden opgenomen in de tabel. Wanneer het vlees ook een Beter Leven keurmerk heeft, vind je de criteria in de tabel.

sluiten
Kalfsvlees

Gangbaar 
blank

Beter Leven
blank

Gangbaar
rosé

Beter leven
rosé

Biologisch
rosé






Soort






Hoeveel Beter Leven-sterren heeft dit vlees?
1
2 3
Hoeveel ruimte heeft het kalf (m²)? 1,8 1,8* 1,8 2,0 2,5-4,0
Kan het kalf naar buiten?

nee

ja, verhard 2,0 m²
ja, weiland na 14 weken
Wat is het minimale ijzergehalte in het bloed?*

gem 4,5

mmol/l (kans bloedarmoede)

min 6,0

mmol/l

nvt** nvt***
Wat voor vloer heeft de stal?
houten roostervloer betonnen vloer 50% zachte vloer, bv rubber
50% dichte vloer met strooisel

Van wat voor voer krijgt het kalf?

-xxxxxxxxxxxxxxxxxxx

kalvermelk/ beperkt ruwvoer

kalvermelk/
beperkt ruwvoer (dubbele v gangbaar)

eerst kalvermelk, later ruwvoer na 14 weken volledig ruwvoer
na 14 weken volledig biologisch ruwvoer

* nieuwe/verbouwde stal: 2,0 m²
** in praktijk boven de 6 mmol/l door toegediend ijzer
*** in praktijk boven de 7 mmol/l door voldoende ruwvoer

Uitleg tabel: 

In bovenstaande tabel zie je waar je op kunt letten bij het kopen van kalfsvlees. Er zijn twee soorten kalfsvlees: gangbaar (blank) kalfsvlees en rosé kalfsvlees. Dit heeft te maken met de slachtleeftijd: gangbaar kalfsvlees is afkomstig van kalveren met een slachtleeftijd tot 8 maanden, rosé kalfsvlees is afkomstig van kalveren met een slachtleeftijd tussen de 8 en 12 maanden. Gangbaar kalfsvlees staat bekend als ‘blank’ vanwege het lagere ijzergehalte in het bloed.

Vleeskalveren zijn afkomstig uit de melkveehouderij. Hier moet een koe elk jaar een kalf krijgen om melk te kunnen geven. Stierkalveren en kalveren die niet ingezet worden als melkvee, worden gehouden voor kalfsvlees. Meestal wordt het kalfje direct na de geboorte of binnen 14 dagen erna van zijn moeder gescheiden. Het kalfje verblijft de eerste weken op een kalverhouderij apart in een open eenlingbox, waar de kalveren elkaar kunnen zien en aanraken. De eenlingbox is ter bevordering van een goede gezondheidszorg. Vanaf 8 weken is groepshuisvesting verplicht.

De groepsgrootte en ruimte per kalf, en het soort voer, verschilt per houderijsysteem. Voldoende ruwvoer vermindert de kans op bloedarmoede en draagt bij aan een goede ontwikkeling van het verteringsstelsel.

sluiten
Varkensvlees

Gangbaar

Beter Leven

Beter Leven

Biologisch

Niet-biologisch, zoals Livar






Soort




Hoeveel Beter Leven-sterren heeft dit vlees?
1 2 3
Hoeveel ruimte heeft het varken (m²)? 0,8 1 1,1 1,3
Kan het varken naar buiten? nee ja, overdekte uitloop
(0,7 m²)

ja, overdekte uitloop
(1 m²)
Welke ingrepen worden uitgevoerd?
verdoofd gecastreerd
niet gecastreerd verdoofd gecastreerd
staart volledig afgeknipt
staart deels afgeknipt
staart niet geknipt
Welke extra welzijnsmaatregelen zijn getroffen? bijtketting

bv koker met stro of blok hout/touw icm los eetbaar materiaal

stro en zaagsel

Uitleg tabel:

In bovenstaande tabel zie je waar je op kunt letten bij het kopen van varkensvlees. Hoeveel ruimte hebben de varkens? Kunnen ze naar buiten? Welke ingrepen worden uitgevoerd? En welke welzijnsmaatregelen worden getroffen?

De meeste varkens in Nederland worden gangbaar gehouden. Bij dit varkenshouderij-systeem worden bij biggetjes de staarten geknipt en mannelijke biggetjes worden verdoofd gecastreerd. Er zijn wel verschuivingen in. Er wordt gezocht naar mogelijkheden om meer varkens met intacte staarten te houden. Voor de Nederlandse markt worden biggen niet meer gecastreerd. Bij 1 Beter Leven ster is castreren verboden. Er wordt onderzoek gedaan om hier ook bij 2 en 3 sterren mee te stoppen.

Vleesvarkens worden meestal geslacht als ze tussen de 170 en 190 dagen oud zijn. Uiterlijk in 2025 moeten varkens in grotere groepen worden gehouden (van 8-12 naar 20 of meer varkens), met meer bewegingsruimte en een groter hok dat makkelijker te verdelen is in verschillende gebieden.

De criteria voor scharrelvarkensvlees zijn niet openbaar vrijgegeven en konden daarom niet worden opgenomen in de tabel. Wanneer het vlees ook een Beter Leven keurmerk heeft, zijn de criteria in de tabel terug te vinden.

sluiten
Zuivel (melkkoeien)

Gangbaar

Weidemelk

Planet Proof

Beter Leven

Biologisch





Soort



Hoeveel Beter-Leven sterren heeft deze zuivel? 1 3
Hoeveel ruimte heeft de koe binnen (m²)? geen eis
8 min 5 6
Kan de koe naar buiten? vaak wel, niet verplicht min 4 mnd p/jaar
min 6 mnd p/jaar
Kan de koe liggen? geen eis
100% vd koeien kan tegelijk liggen
Welke ingrepen worden uitgevoerd? indien onthoornd, alleen verdoofd (pijnstilling niet verplicht)
indien onthoornd, alleen verdoofd en pijnbestrijding achteraf verplicht
Welke extra welzijnsmaatregelen zijn getroffen? geen eis koeborstels aanwezig, geen aanbindsysteem
min 1 koeborstel p 60 melkkoeien, koematras of diepe strooisellaag borstel vereist, koematras
Wat voor vloer heeft de stal? geen eis zachte ondergrond op looppaden min 50% dichte vloer

Uitleg tabel:

In bovenstaande tabel zie je waar je op kunt letten bij het kopen van zuivel. Zuivel wordt in Nederland vooral van koemelk gemaakt.

Melkkoeien leven onder verschillende omstandigheden, afhankelijk van het veehouderijsysteem. Ze leven tot 6,5 jaar, na een aantal kalveren gekregen te hebben. De meeste koeien in Nederland (zo’n 70%) kunnen een deel van het jaar naar buiten, maar zo’n 90% van de totale tijd staan ze in de stal. Afhankelijk van het houderijsysteem wordt onder andere bepaald hoeveel weidegang ze krijgen en welke eisen er gelden voor de stallen.  

Ook op zuivelproducten worden keurmerken gebruikelijker. De Dierenbescherming, Stichting Natuur & Milieu en de Vogelbescherming Nederland werken gezamenlijk aan het ontwikkelen van criteria voor het 1 ster Beter Leven keurmerk voor de melkveehouderij. Voor biologische zuivel gelden sinds 2019 aanvullende normen opgesteld door 'de Natuurweide', de Landelijke belangenvereniging van biologische melkveehouders.

sluiten