Filmpje aan tijdens de pauzes op school...Kan dat anders?

Op veel basisscholen wordt er tijdens pauzes een filmpje aangezet. Zo hebben docenten ook even rust en dat is heel begrijpelijk. Er komen ook meer scholen bij die experimenteren met eten zonder de televisie aan. Ze kiezen bijvoorbeeld voor een podcast of even in stilte eten. Kinderen krijgen zo minder prikkels tijdens eetmomenten en is er meer aandacht voor hun eten.

Op deze pagina lees je meer over de effecten van televisiekijken tijdens het eten én de voordelen van eten met voldoende tijd en aandacht. Daarnaast delen we alternatieven voor televisiekijken tijdens de pauzes.

Te veel of weinig eten door beeldschermen

Eten voor de televisie of een ander beeldscherm kan ervoor zorgen dat kinderen te veel of juist te weinig eten. Door de afleiding is er weinig aandacht voor het eten en stoppen ze het gedachteloos in de mond. Of sommige kinderen vergeten juist te eten, omdat alle aandacht naar het scherm gaat. Het effect dat afleiding heeft op eetgedrag geldt voor zowel volwassenen als kinderen.

Het verwerken van prikkels gebeurt bij ieder kind op een andere manier en kan veel energie kosten. Sommige kinderen zijn hier extra gevoelig. Vaak televisiekijken tijdens het eten kan er bovendien voor zorgen dat ze steeds vaker trek krijgen tijdens het kijken. De hersenen denken dan: televisiekijken = eten. Veel ouders weten dat ze hun kind beter niet laten (avond)eten voor de televisie. Voor de lunch geldt dus hetzelfde.

Hoeveel tijd is er nodig voor een lunch?

Steeds meer scholen hanteren een continurooster met slechts 15 minuten lunchtijd. Maar het duurt zeker 20 minuten om een gevoel van verzadiging te krijgen. Daarom is 30 minuten uitrekken voor de lunch ideaal. Zeker als de lunch nog gemaakt moet worden in de klas, zoals bij scholen die een verstrekte schoollunch hebben. Met een half uur lunchpauze voelen kinderen zich minder opgejaagd tijdens het eten.

Een te korte lunchtijd kan stress geven waardoor eten soms helemaal niet lukt. Help... het eten moet op voordat het filmpje klaar is. Kinderen kunnen zo gaan opzien tegen eetmomenten op school. En als het ze niet lukt om de trommel leeg te eten, kunnen ze na de pauze ook nog hongerig zijn.

Het kan anders: 4 alternatieven voor een filmpje

Het pauzemoment verlengen kan roostertechnisch mogelijk lastig zijn. Maar je kunt het filmpje wel uitzetten. Er zijn verschillende manieren om een rustig eetmoment te creëren. Wij hebben ervaringen opgehaald bij scholen waarbij dat lukt en doen wat suggesties:

1. Starten met in stilte eten

Veel scholen hebben positieve ervaringen met leerlingen de eerste 5 of 10 minuten in stilte te laten eten. Je kunt starten met 5 minuten in stilte eten en dat eventueel opbouwen naar 10 minuten. Het kan kinderen helpen om de focus naar zichzelf en hun lunchtrommel te brengen. Ook de hersenen krijgen op deze manier écht even rust.

“Bij de kleuters eten we 5 minuten in stilte. Kleuterjuffen hebben geen pauze en op deze manier hebben we even geen prikkels.” Leerkracht op een basisschool in het primair onderwijs

Het NOS Jeugdjournaal ging langs bij een school waarbij het in stilte eten goed werkt.

2. Verleg de aandacht naar het eten

Breng de aandacht naar het eten door aan leerlingen vragen te stellen over eten. Waarom is een appel gezond? En wat zit er in volkorenbrood dat het goed voor je is?

Bij een verstrekte lunch op school is het eetmoment ook een mooi moment om tafelmanieren en sociale vaardigheden te oefenen: “mag ik van jou de pindakaas?” Zo is het toch heel leerzaam.

Bekijk meer ideeën voor eetmomenten als leermoment gebruiken.

3. Gebruik alleen audio

Leerlingen zitten al veel achter schermpjes. Luister met elkaar naar een luisterboek of podcast via een soundbar. Dat is wel afleiding, maar prikkelt maar 1 zintuig. Het is ook beter voor de ogen om niet steeds naar schermpjes te kijken. De kinderen kunnen ook voorgelezen worden, door de leerkracht of misschien zijn er (hulp)ouders die hierbij kunnen helpen.

4. Met elkaar praten

Stimuleer kinderen om met elkaar te praten. Weten ze niet waarover ze het moeten hebben? Geef dan een voorbeeld mee, zoals elkaar vertellen over je huisdier of over wat je in het weekend hebt gedaan. Een actueel onderwerp kan ook. Maak het gezellig samen.

Hoe bouw je televisiekijken af?

Het kan best lastig zijn om het televisiekijken af te bouwen. Bedenk dat je daarmee echt een bijdrage levert aan gezonde eetgewoonten van de leerlingen. Je kunt het stap voor stap aanpakken:

• Probeer het televisiekijken terug te brengen naar 1 keer per week met bovenstaande tips. Als dat goed werkt kun je televisiekijken tijdens het eten helemaal afschaffen.
• Start bij de kleuters: die weten nog niet hoe de lunch op school verloopt.
  

Hoe kun je pauzes organiseren voor leerkrachten?

Als je op een dag meer dan 5,5 uur werkt kun je als docent gebruikmaken van je recht op pauze. Er zijn manieren om dit als school te organiseren. Samen met leerlingen eten is namelijk geen pauze. Er kunnen bijvoorbeeld vrijwilligers, overblijfkrachten of vakleerkrachten ingezet worden. Met hun hulp heeft de leerkracht echt de tijd om bij te komen en krijgen de kinderen de aandacht die ze verdienen. De PO-raad heeft concrete ideeën voor het organiseren van pauzes op papier gezet. Scholen kunnen daar zo mee aan de slag.