Dat is moeilijk te zeggen. Microplastics komen veel voor in het milieu, maar over de risico’s daarvan voor de mens en het milieu is nog weinig bekend.
Wat zijn microplastics?
Microplastics zijn hele kleine deeltjes kunststof (kleiner dan 5 millimeter). Het grootste deel ontstaat per ongeluk door het slijten van grotere stukken kunststof, zoals synthetische kleding, plastic zakken of landbouwplastics. Ook worden microplastics bewust toegevoegd aan producten, zoals bepaalde make-up, persoonlijke verzorgingsproducten, wasmiddelen en schoonmaakmiddelen. In oktober 2023 is er een Europese wet ingevoerd die ervoor zorgt dat het toevoegen van microplastics aan steeds meer producten tussen nu en 2035 verboden wordt.
Naast microplastics bestaan er ook nanoplastics. Dit zijn nog kleinere
deeltjes kunststof (kleiner dan 0,000001 millimeter). Nanoplastics kunnen bijvoorbeeld
ontstaan doordat microplasticdeeltjes nog verder slijten of worden bewust toegevoegd
aan producten. Doordat nanoplastics extreem klein zijn hebben ze andere
eigenschappen dan microplastics. Zo komen ze bijvoorbeeld makkelijker in ons
voedsel terecht.
Microplastics in ons eten en drinkwater
Via de bodem, lucht of water kunnen microplastics en de nog kleinere nanoplastics in ons voedsel terechtkomen. Zo zijn microplastic deeltjes gevonden in vis en schaal- en schelpdieren. In vissen worden deze plastic deeltjes vooral gevonden in het maag-darmkanaal. Dit zijn normaal gesproken niet de delen die de mens eet. Het is minder bekend of microplastics ook in de eetbare delen van vis voorkomen.
Ook in mosselen en garnalen uit de Noordzee blijken microplastics te zitten. Schaal- en schelpdieren filteren het water. Hierdoor kunnen microplastics zich ophopen. Door het eten van schelpdieren, zoals mosselen en oesters, kunnen mensen ook microplastics binnenkrijgen.
Daarnaast heeft recent onderzoek laten zien dat ook planten nanoplastics kunnen opnemen via hun wortels. Via de wortels kunnen ze daarna ook in de bladeren terechtkomen.
Op dit moment is nog niet bekend in hoeverre microplastics en nanoplastics in drinkwater voorkomen. Grotere deeltjes kunnen uit drinkwater worden gefilterd, maar bij de hele kleine nanoplastics is dat niet het geval. Of er een risico is voor de gezondheid en wat dit is, is nu niet bekend. Ook zijn microplastics in andere soorten drinken gevonden, bijvoorbeeld in bier.
Risico’s moeilijk in te schatten
Het is zeker dat je via voedsel microplastics binnenkrijgt, maar de meeste plastics poep je waarschijnlijk direct weer uit. Een klein deel van de plasticdeeltjes kan langs de darmwand gaan, maar de verdere reis in het lichaam is onbekend. Hier wordt momenteel meer onderzoek naar gedaan.
Ziekmakers en andere schadelijke stoffen
Een andere zorg zijn de schadelijke stoffen die aan of in microplastics kunnen zitten. Dit zijn additieven (toevoegingen) die aan plastics worden toegevoegd, zoals weekmakers of kleurstoffen. Deze toevoegingen kunnen mogelijk uit de plastics lekken. Sommige van deze stoffen zijn mogelijk hormoonverstorend. Maar of dit ook echt gebeurt, en hoe groot dit probleem is, moet nog verder worden onderzocht.
Ook zijn er onderzoekers die denken dat ziekmakende bacteriën of virussen kunnen meeliften met de wereldwijde verspreiding van microplastics. Op deze manier kunnen bacteriën en andere ziekmakers zich over grote afstanden verplaatsen. Als deze virussen of ziekmakende bacteriën in het drink- of zwemwater terechtkomen op plaatsen waar ze normaal niet of bijna niet voorkomen, kunnen ze daar een gevaar vormen voor de gezondheid van mensen. Dit onderzoek staat nog in de kinderschoenen.