Bij het prikkelbare darm syndroom (PDS) heb je last van chronische darmklachten, waaronder buikpijn en diarree, of juist verstopping. PDS komt bij veel mensen voor en geeft verschillende klachten. De oorzaak van PDS is niet precies bekend. Het is belangrijk dat een onderliggende ziekte wordt uitgesloten.
Het voedingspatroon aanpassen helpt vaak om klachten te verminderen. Omdat dit voor iedereen anders werkt, is het belangrijk met je arts of diëtist uit te zoeken welke aanpassing voor jou geschikt is. Zo voorkom je dat je onnodig voedingsmiddelen weglaat of dat je eenzijdig gaat eten.
Omschrijving
Bij het prikkelbare darm syndroom (PDS) heb je last van chronische klachten, zoals buikpijn, een opgezette buik, diarree of verstopping, Deze conditie staat ook wel bekend als spastisch colon, spastische darm of irritable bowel syndrome (IBS).
Wat zijn symptomen van het prikkelbare darm syndroom?
Kenmerkende klachten bij het prikkelbare darm syndroom (PDS) zijn buikpijn, buikkrampen, chronische verstopping, diarree of juist afwisselend diarree en verstopping. Ook gasvorming in de darmen en een opgezette buik na de maaltijd kunnen voorkomen. Sommige mensen hebben altijd last van PDS, maar bij de meeste patiënten zijn de klachten niet altijd aanwezig. De klachten spelen vaak op of verergeren bij spanning of drukte.
Hoe ontstaat het prikkelbare darm syndroom?
De oorzaak het van prikkelbare darm syndroom (PDS) is niet precies bekend, maar het gaat meestal om een combinatie van factoren. De darm maakt bijvoorbeeld te weinig of juist te veel bewegingen. Het laatste wordt ook wel een spastische darm genoemd. Ook kunnen de zenuwen in de darmwand extra gevoelig reageren op het uitzetten van de darmwand. Door de wisselwerking tussen de darmen en de hersenen ontstaan vervolgens pijnklachten.
Bij een deel van de PDS-patiënten is PDS ontstaan na een darminfectie, zoals bij voedselvergiftiging. Spanning en bepaalde voedingsmiddelen kunnen klachten verergeren. Dat is voor elke persoon anders. Er wordt nog veel onderzoek gedaan over hoe deze factoren een rol spelen bij PDS.
Goede diagnose
Het is belangrijk dat andere oorzaken dan PDS voor de klachten worden uitgesloten. PDS-klachten kunnen overeenkomen met klachten van andere maagdarmaandoeningen, zoals coeliakie, lactose-intolerantie of chronische darmontsteking. Het is daarom belangrijk om klachten met een arts te bespreken, zodat je een juiste diagnose kan stellen.
Voedingsadvies
De meeste PDS-patiënten geven aan dat bepaalde voedingsmiddelen hun klachten verergeren. Welke dat zijn, verschilt per persoon. Zo helpt het bij sommigen om meer vezels en vocht toe te voegen aan de voeding. Terwijl bij anderen bepaalde vezels juist meer klachten geven. Een algemeen dieetadvies is daarom niet te geven voor het prikkelbare darm syndroom (PDS). Het is belangrijk om goed uit te zoeken wat wel en niet effect heeft. We raden aan hierbij een diëtist te raadplegen. Het onnodig mijden van voedingsmiddelen of een eenzijdig voedingspatroon kan je zo voorkomen.
Gezond eetpatroon
Veranderingen in leefstijl en voeding zoals een regelmatig en gezond eet- en beweegpatroon, kunnen al helpen bij de behandeling van PDS en klachten verminderen. Een gezond eetpatroon volgens de Schijf van Vijf zorgt voor voldoende vezels en vocht, beide belangrijke aandachtspunten voor een goede darmwerking. Specifieke aanpassingen kunnen nodig zijn wanneer bepaalde voedingsmiddelen klachten lijken te verergeren. Bespreek dit met je diëtist.
Het FODMAP-dieet
Er zijn steeds meer aanwijzingen dat het vermijden van bepaalde type koolhydraten voor mensen met PDS verlichting van de klachten kan geven. Het gaat om de zogenaamde FODMAP’s: fermenteerbare oligosachariden, disachariden, monosachariden en polyolen. Dit zijn bepaalde koolhydraten en vezels die niet, of in mindere mate, door ons lichaam worden verteerd. Ze houden vocht vast in de darm en worden omgezet (gefermenteerd) door bacteriën waarbij gas ontstaat. Normaal gesproken heeft iemand daar geen last van en zijn dit gunstige eigenschappen van vezels. Bij mensen die daar gevoelig voor zijn, kunnen ze echter klachten geven.
Het FODMAP beperkte dieet bestaat uit een fase van 6 weken waarin je producten met FODMAP's zoveel mogelijk vermijdt. Daarna worden de FODMAP's één voor één weer toegevoegd om erachter te komen welke klachten veroorzaken. Het FODMAP-dieet is een intensief dieet om te volgen. Begeleiding van een diëtist met kennis van het dieet is hierbij essentieel.
In hoeverre het FODMAP-dieet gunstiger is dan andere aanpakken voor PDS, en of het ook op de langere termijn gunstig is, is nog onduidelijk. Lees meer over het FODMAP-dieet.
Probiotica
Er zijn wat aanwijzingen dat bepaalde probiotica soms een gunstig effect kunnen hebben bij mensen met PDS. Er is meer onderzoek nodig om hier een eenduidig advies over te kunnen geven. Belangrijk hierbij is te beseffen dat het ene probioticum het andere niet is, en dat het dus heel belangrijk is om te weten met welk probioticum in welke hoeveelheden welk effect is aangetoond. Voor mensen met PDS kan een arts bepalen of en welk probioticum geschikt is.