Het FODMAP-beperkte dieet is een dieet dat diëtisten bij het prikkelbare darm syndroom (PDS) gebruiken. Het is geen afvaldieet maar een methode om erachter te komen welke stoffen mogelijk klachten van PDS veroorzaken. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat het vermijden van bepaalde type koolhydraten voor sommige mensen met PDS verlichting van de klachten kan geven. Een in maag-darmziekten gespecialiseerde diëtist kan je daarbij het beste helpen.
Wat zijn FODMAP's?
FODMAP’s zijn koolhydraten die slecht of niet opgenomen worden in de dunne darm. Daardoor komen ze in de dikke darm terecht. Bacteriën in de dikke darm breken de FODMAP’s vervolgens snel en in grote hoeveelheden af. Dit heet fermenteren. Hierbij kan gas vrijkomen waardoor symptomen zoals een opgeblazen gevoel en winderigheid kunnen ontstaan. Symptomen zoals diarree of een verstoorde stoelgang ontstaan doordat er meer vocht wordt aangetrokken in de dunne en dikke darm. Lang niet iedereen is even gevoelig voor FODMAP’s.
FODMAP is een afkorting voor:
- F Fermenteerbare
- O Oligosachariden
- D Disachariden (lactose)
- M Monosachariden (fructose)
- A And
- P Polyolen (suikeralcoholen)
Wat houdt het FODMAP-beperkte dieet in?
Bij het volgen van het FODMAP-beperkte dieet vermijd je (tijdelijk) de FODMAP-koolhydraten zoveel mogelijk. De nadruk bij dit dieet ligt dus op het grotendeels verwijderen van bepaalde soorten koolhydraten uit het eetpatroon. Een kleine hoeveelheid FODMAPs in de voeding is niet erg, omdat dit in de praktijk geen klachten veroorzaakt. Tijdens het FODMAP-dieet laat je bepaalde FODMAP’s tijdelijk weg. Na het zogenoemde eliminatie-dieet van minimaal 6 weken bouw je de verschillende koolhydraten weer langzaam op. Zo kan de diëtist de oorzaak van de klachten achterhalen. Om te beoordelen of het dieet werkt is het van belang dat het dieet strikt gevolgd wordt.
Het volgen van het FODMAP-dieet
FODMAP’s zitten van nature in voedingsmiddelen, die we dagelijks eten. Deze voedingsmiddelen vormen de basis voor een gezonde voeding. Daarom is het een ingewikkeld dieet en is het aan te raden het dieet te volgen onder begeleiding van een in maag-darmziekten gespecialiseerde diëtist. De diëtist helpt met de praktische uitvoering van het dieet, het voorkomen van ongewilde dieetfouten en met het beoordelen van klachten.
Uitleg van de verschillende FODMAP’s
Een koolhydraat bestaat uit een of meer suikermoleculen: de sachariden. Je kunt koolhydraten indelen naar het aantal suikermoleculen waaruit ze bestaan. Zo onderscheiden we de volgende soorten (oplopend, van weinig naar veel sachariden): monosachariden, disachariden, oligosachariden en polysachariden. Binnen deze soorten zijn er weer subsoorten die mogelijk klachten geven en dus onder de FODMAP’s vallen. Polyolen is een losse categorie.
- Oligosachariden. Van de oligosachariden geven fructanen en galactanen de meeste klachten. Fructanen zitten vooral in tarweproducten, zoals brood, ontbijtgranen en pasta, en enkele groenten, zoals uien. Inulines en fructo-oligosacharide zijn fructanen die soms als prebiotica zijn toegevoegd aan magere yoghurtsoorten, melkdranken en voedingsvezelpreparaten. Galactanen zitten in peulvruchten zoals bruine bonen, linzen en kikkererwten. Deze koolhydraten blijven in de darm en worden niet opgenomen in het bloed.
- Disachariden. Alleen de disacharide lactose kan zich als een FODMAP in voedsel gedragen.
- Monosachariden. Fructose ofwel vruchtensuiker kan darmklachten veroorzaken. Bepaalde fruitsoorten (zoals gedroogd fruit, mango’s, appels en druiven) en honing hebben een hoog fructosegehalte. Het wordt ook aan veel voedingsproducten toegevoegd als zoetstof of om het uiterlijk of de textuur te verbeteren. Een teveel aan fructose kan bij sommige mensen klachten geven. Dit heet ook wel een fructose-intolerantie.
- Polyolen. Polyolen zijn koolhydraten die door veel mensen slecht worden opgenomen in het bloed. Ze komen van nature voor in sommige groenten en fruitsoorten, vooral in steenvruchten. Ze worden vaak gebruikt in de voedselindustrie als vochtbinders en kunstmatige zoetstoffen. Als er polyolen aan voeding is toegevoegd staat op de verpakking: "Overmatig gebruik kan een laxerend effect hebben".
Meer informatie