Kalium is een mineraal dat samen met chloride en natrium betrokken is bij het regelen van de vochtbalans en bloeddruk. Daarnaast zorgt kalium er samen met natrium voor dat zenuwprikkels goed geleid worden en spieren zich samentrekken.
Kalium zit vooral in groente, fruit, aardappelen, vlees, vis, noten en ook in melkproducten en brood.
Een kaliumtekort kan ontstaan na hevig braken, ernstige diarree en door het gebruik van plaspillen. Bij een kaliumtekort is het belangrijk alleen kaliumtabletten te gebruiken in overleg met de arts. Een overschot aan kalium kan ontstaan als de nieren niet optimaal functioneren.
Wat is kalium?
Kalium is een mineraal.
Hoe neemt het lichaam kalium op?
Ongeveer 90% van het kalium uit onze
voeding wordt door het lichaam opgenomen. Dit gebeurt in de dunne darm. Het
lichaam regelt zelf dat er niet te veel of te weinig kalium in het bloed en de
lichaamscellen zit. De nieren houden namelijk de hoeveelheid kalium in het
lichaam constant. Wie bijvoorbeeld weinig kalium binnenkrijgt, plast weinig
kalium uit en zal op deze manier zo min mogelijk kalium verliezen.
Gemiddeld wordt ongeveer 90% van het kalium in het lichaam uitgeplast. De rest verlaat
het lichaam via de ontlasting. Door zweten verliezen we heel weinig kalium.
Waar zit kalium in?
Kalium komt in bijna alle voedingsmiddelen
voor. Het zit vooral in groente, fruit, aardappelen, vlees, vis, noten en ook
in melkproducten en brood.
| Product |
Hoeveelheid kalium (milligram) |
| 1 stukje zalm (bereid in de magnetron, 100 gram) |
455 |
| 1 stukje biefstuk (bereid, 70 gram) |
393 |
| 1 banaan (100 gram) |
374 |
| 1 aardappel (70 gram) |
240 |
| 1 glas halfvolle melk (150 ml) |
240 |
| 1 lepel gekookte broccoli (50 gram) |
200 |
| 1 handje ongezouten pinda's (25 gram) |
190 |
| 1 snee volkorenbrood (35 gram) |
88 |
Kaliumzout
Als vervanging van keukenzout zijn er zoutmengsels te koop van natrium- en kaliumzout. Bijvoorbeeld Jozo bewust en Lo Salt. Dit smaakt wat
bitterder dan keukenzout.
Heb je een slechte nierfunctie of gebruik je
plaspillen of ontstekingsremmers? Overleg dan met een arts of diëtist of je
kaliumzout mag gebruiken.
Waarvoor heb je kalium nodig?
Kalium heeft verschillende functies in het lichaam:
- Kalium regelt samen met chloride en natrium de
vochtbalans en bloeddruk.
- Kalium zorgt dat zenuwprikkels goed geleid
worden en spieren zich samentrekken.
- Kalium verlaagt de bloeddruk bij mensen
met een hoge bloeddruk. Voor verlagen van de bloeddruk is het niet alleen belangrijk
om de kaliuminname te verhogen, maar ook om de zoutinname te verlagen.
- Kalium verkleint bij een hogere inname het
risico op een beroerte.
Hoeveel kalium heb je per dag nodig?
In onderstaande tabel zie je de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) van kalium voor verschillende
groepen.
Als je gezond en gevarieerd eet volgens de Schijf van Vijf krijg je voldoende kalium binnen. Vul de Schijf van Vijf voor jou in voor een advies op maat.
Wil je nagaan hoeveel kalium jij binnenkrijgt? Dat kan met ons online dagboek Mijn Eetmeter.
Wat zijn de gevolgen van een tekort aan kalium (hypokaliëmie)?
Een kaliumtekort (hypokaliëmie) als gevolg van een te
lage inname via de voeding komt zelden voor. Een tekort kan ontstaan na hevig braken,
ernstige diarree en
door het gebruik van plaspillen.
Symptomen van een kaliumtekort zijn:
- Verminderde eetlust
- Verzwakte spieren
- Misselijkheid
- Lusteloosheid
- In ernstige gevallen hartritmestoornissen
Bij een kaliumtekort is het belangrijk alleen
kaliumtabletten te gebruiken in overleg met de arts. Vaak is het ook prima oplossing om veel producten rijk
aan kalium te eten, zoals groente, fruit, peulvruchten, aardappelen en brood.
Wat zijn de gevolgen van te veel kalium?
Het is vrijwel onmogelijk om via je eten of drinken te veel kalium in
je lichaam te krijgen. Je nieren zorgen ervoor dat je het teveel weer uitplast.
Een overschot aan kalium kan ontstaan als de nieren niet optimaal functioneren.
Ook bij bepaalde medicijnen voor de bloeddruk
(bepaalde plaspillen en/of ACE-remmers) kan het kaliumgehalte in het bloed te
hoog worden.
Dagelijkse inname van supplementen met 5-7 gram kalium kan negatieve effecten hebben op de hartfunctie. Een acute
kaliumvergiftiging kan optreden als iemand ineens 18 gram (=18.000 milligram) kalium inneemt en het teveel aan kalium onvoldoende uitplast.
Een te
hoog kaliumgehalte in het lichaam kan in het ergste geval leiden tot een
hartstilstand.
Aanvaardbare bovengrens
Voor kalium is geen
aanvaardbare bovengrens opgesteld. Bij langdurig gebruik van 3 gram
kaliumchloride als supplement naast de normale voeding zijn er bij gezonde
mensen geen nadelige effecten op de gezondheid gevonden.