Bacteriën, gisten en schimmels zijn micro-organismen. Dit zijn levende organismen die zo klein zijn dat ze niet met het blote oog te zien zijn. Net als virussen en eencellige parasieten.
Micro-organismen leven overal. Ze zitten dus ook in voedsel. In voedsel zijn ze soms gewenst en soms ongewenst omdat ze voedsel bederven of ziekmakend zijn.
Omschrijving
Er bestaan verschillende soorten micro-organismen, namelijk bacteriën, gisten en schimmels. Virussen en eencellige parasieten horen officieel niet tot de micro-organismen omdat ze zich niet zelfstandig kunnen delen, maar kunnen net als micro-organismen ziekmakend zijn. Micro-organismen zijn overal aanwezig en zijn veelal niet ziekteverwekkend. Ze zitten in grond, water, dieren, planten, voedsel, mensen, enzovoort.
Ziekmakers
In voedsel zijn micro-organismen vaak ongewenst omdat ze bederf kunnen veroorzaken of ziekmakend zijn. Ziekmakende bacteriën, virussen en parasieten kun je met het blote oog niet zien en je kunt ze vaak ook niet ruiken of proeven. Uitgroei van schimmels kun je vaak wel zien, maar de aanmaak van schimmelgifstoffen niet.
- Sommige bacteriën maken gifstoffen aan die je ziek maken. Bekende voorbeelden zijn salmonella of EHEC. Bacteriën kunnen zich snel vermeerderen. Vooral bij een temperatuur tussen de 10 en 40°C en als er genoeg voedingsstoffen en vocht beschikbaar is. Ons eten is vaak een prima voedingsbodem.
- Virussen kunnen zich niet vermeerderen in het voedsel, maar kunnen in zeer kleine aantallen al tot ziekte leiden. Virussen zijn vaak erg besmettelijk, dus is hygiëne essentieel om besmetting te voorkomen. Bekende voorbeelden zijn het norovirus of hepatitis A.
- Parasieten kunnen zich alleen voortplanten ten koste van de plant of het dier. Het kan zitten in met name rauw vlees of vis. Een bekend voorbeeld is Toxoplasma gondii dat vooral gevaarlijk is voor zwangeren.
- Schimmels op voedsel kan giftig zijn. Sommige schimmels kunnen gifstoffen maken die je niet met het blote oog kunt zien. Schimmels kunnen ook op drogere producten groeien en bij lagere temperaturen dan bacteriën. Meestal is het niet mogelijk om schimmels goed weg te halen. Ook al lijkt alleen de bovenkant beschimmeld, vaak zit de schimmel dan onzichtbaar ook midden in het product.
Bederf
Micro-organismen die bederf veroorzaken hoeven je niet ziek te maken. Wel hebben ze een waarschuwende werking omdat ze de geur, smaak en kleur van het voedsel veranderen.
Nuttige micro-organismen
Soms zijn micro-organismen gewenst. Zoals bij fermentatie, waarbij bacteriën, schimmels en gisten gebruikt worden om een voedingsmiddel te maken. Yoghurt en zuurkool zijn hier een voorbeeld van.
Voedingsadvies
Door zelf veilig om te gaan met je eten, verminder je het risico om ziek te worden. De 5 stappen van
5x veilig helpen je om veilig te eten, van het moment dat je iets koopt in de winkel, tot het bewaren.