Hoe vier je de feestdagen verspillingsvrij?

Tijdens de feestdagen wordt er vaak meer gekookt en gegeten dan anders. Het kan zijn dat er dan wat eten overblijft. Zonde om weg te gooien! Hoe bewaar je de restjes van kerst zodat je er nog van kunt genieten op derde kerstdag?

In Nederland wordt een kwart van al ons eten nooit gegeten. Al dat eten wordt verbouwd, verwerkt, vervoerd, gekoeld en warm gemaakt. We stoppen er veel energie in. Energie die de aarde opwarmt. Des te belangrijker dat we zo min mogelijk eten verspillen.

Het Voedingscentrum zet zich samen met de stichting Samen tegen Voedselverspilling in op het voorkomen en verminderen van voedselverspilling. Om de feestdagen verspillingsvrij te vieren, biedt het Voedingscentrum samen met deze stichting de volgende tips:

Voorbereiding

• Maak een planning… Wie eten er mee? Zijn het grote of kleine eters? Wat eten ze graag, wat lusten ze niet? Stem hier de recepten op af én de hoeveelheden die je koopt en kookt. Verwacht je ingrediënten over te houden, bedenk hiermee een nieuw recept voor de dag(en) erna.
• Check je voorraad… Misschien heb je die kruiden die je nodig hebt voor het hoofdgerecht nog wel in huis. Je kunt gasten ook vragen om iets mee te nemen. Of bekijk het andersom: bedenk gerechten op basis van de voorraad die je nog hebt.
• Maak een boodschappenlijst… en schrijf ook de hoeveelheden erbij die je nodig hebt. Bedenk welke boodschappen je al eerder kunt halen. En welke pas korter van tevoren. Eten dat snel bederft, zoals vlees, vis en voorgesneden groente, kun je beter kort van tevoren halen. Wil je deze boodschappen toch al eerder inslaan, dan kun je ze invriezen.
• Houd je aan je lijstje… en probeer geen impulsaankopen te doen. Je houdt dan minder snel eten over. En het is nog goedkoper ook. Extra eten in huis halen omdat je bang bent dat je niet genoeg hebt, is niet nodig. De meeste mensen vinden het niet erg als iets op is. Verspillingsvrij en gastvrij gaan prima samen.

Vaak denken we meer nodig te hebben dan dat er daadwerkelijk opgegeten wordt. Sta daarom stil bij je boodschappenlijstje: eet je zoon of die ene vriendin echt zo veel?

Bereiding

• Kook op maat… Gebruik voor het afwegen van ingrediënten een weegschaal of maatbeker. Voor pasta, rijst en couscous is er het Eetmaatje. Bekijk hier welke hoeveelheden je kunt aanhouden per persoon.
• Zet eten in kleine hoeveelheden op tafel… Denk aan bijgerechten als salades, aardappeltjes, friet en brood. Vul pas aan als het op is. Zo wordt er minder snel te veel opgeschept. Ook bij gourmetten, fonduen en steengrillen is het slim om vlees, vis en groente in kleinere hoeveelheden op tafel te zetten (en aan te vullen). Dan staat het niet te lang buiten de koelkast.
• Benut de hele groente… Hoeft er maar een halve broccoli in het recept? Maak de andere helft morgen op bij de lunch. Of blancheer het en vries het in. Wist je trouwens dat je de hele broccoli kunt eten, dus ook de stronkjes. En de schil en pitten van een pompoen? Zelfs van dierlijke producten kun je soms onverwachte delen nog gebruiken. De kop en schil van een garnaal bijvoorbeeld, om een lekkere visbouillon mee te maken.

Bewaren

• Bewaar restjes slim… Heb je restjes over van het kerstdiner? Laat ze afkoelen en zet ze binnen 2 uur in de koelkast. Heb je bijvoorbeeld een grote pan soep, zet deze in een bak koud water om sneller af te laten koelen. Maak restjes op tijd op. Eet maaltijdrestjes binnen 2 dagen op. Of vries het eten in, dan blijft het nog 3 maanden goed.
• Bewaar eten op de juiste plek… Tomaat, komkommer, paprika en aubergine blijven lekkerder én langer goed buiten de koelkast. Zodra ze zijn aangesneden, bewaar je ze beter wel in de koelkast. Dat geldt ook voor tropisch fruit zoals banaan, ananas en mango. Zorg dat je koelkast op 4 °C staat, dit is de ideale koelkasttemperatuur. Bekijk in de Bewaarwijzer waar je producten het beste bewaart en hoelang ze goed blijven.
• Restjes van ingrediënten over? Zoals een halve komkommer of bakje kwark? Kijk, ruik en proef na de houdbaarheidsdatum of het nog lekker is. Bewaar ze op een vaste plek in je koelkast, bijvoorbeeld op ooghoogte. Zo weet je altijd wat als eerste op moet.
• Je kunt je restjes ook gelijk meegeven aan je gasten, of delen met je buren. Dat past mooi bij de kerstgedachte!

Koken met restjes

• Salade van komkommer, tomaat, sla en andere groenterestjes die je mogelijk overhebt zoals sperzieboontjes of spruitjes. Ook kun je er blokjes kip, zalmsnippers, een restje bulgur, couscous of blokjes aardappel aan toevoegen. Eventueel serveren met een restje van wraps die je in puntjes krokant kunt bakken.
• Oud brood is vaak snel droog, maar je kunt het wél verwerken in verschillende gerechten. Rooster het en maak er bruschetta mee, of croutons voor in de soep of salade.
• Prik op een satéprikker overgebleven tomaatjes, mozzarella of geitenkaas, spruitjes met wat ras el hanout of sesamzaad en een krieltje. Lekker met basilicum.
• Restjes kalkoen kun je verwerken in gerechten waar je normaal kipfilet voor gebruikt. Bijvoorbeeld een pasta, wrap of salade.
• Stoofpeertjes over? Maak er bijvoorbeeld een lekker toetje van. Denk aan een crumble, trifle, of eet de peertjes in combinatie met een bolletje ijs. Hoe je kerstmenu er ook uitziet, er staat meestal wel brood op tafel.
  
• Een avondje gegourmet? Dan heb je vaak restjes over van allerlei verschillende ingrediënten. (Vega)vlees en groenten kun je goed kwijt in een nasi- of roerbakgerecht.
• De garnalencocktail is een klassiek voorgerecht. Garnalen die je over hebt smaken ook heerlijk in een pasta of door de noedels. Iets meer uitpakken? Maak Thaise garnalensoep of gebruik de garnalen in taco’s.
• Vrijwel alle restjes groenten die je over hebt kun je ook omtoveren tot een soep. Eventueel pureren, bouillon erbij, en je kunt aan tafel!